KARTALLAR SÜLALESİ

KARTALLAR SÜLALESİ

İskilip’in kalabalık sülalelerinden biridir. Bu yazıda sülalenin Hancı Hakkı’gil kısmını ele alacağım.

Rahmetlik Hakkı emmi hancılık yapardı. Han köyden gelen vatandaşların, ahırına hayvanını bağladığı, yukarı katta bulunan odalarda, kendisinin yattığı yerdir. Diğer adı ile oteldir.

Hakkı emmi, aynı zaman’da katırcılık da yapardı. Katır bir zamanlar, günümüzün otomobili, kamyonu gibiydi. Katırla yük, yolcu, top arabası, yük arabası v.b. taşınır, dağ taş engebeli araziler ’de dahi nakliye için kullanılırdı.  Resmî kurumlar, vatandaşlar katır alımı yapar, bu talepler yurt genelinden toplanan katırlar ile karşılanırdı.

İskilip’in Kuru Saray köyünden ortakçı ile katır işi yapılır, sağlanan kar paylaşılırdı. Babam ’da zaman zaman, Hakkı emmi ile katır ortaklığı yapardı.

Hancı Hakkı emmi ailesi hakkında, torunu Mustafa Kartal ile sohbet yaptık. Mustafa şunları anlattı:

“Kalabalık bir aileydik. Evde Hakkı dedem, baba annem (evde kendisine altuncu ana denirdi). Babamgil dört erkek kardeştiler. Amcamın bir tanesi trafik kazasında vefat etti.  İki emmim, halam, annem ve yengelerim, torunlar ile 20 kişiden fazla kişi bir arada yaşıyorduk.

Evimizde 7 tane oda, 3 tanede kiler vardı. Soğukta bulunacak yiyecekler için soğuk kilerde, normal şartlarda duracak yiyecekler normal kilerde, havadar bir yerde bulunacak yiyecekler havadar kilerde saklanır, kilerin anahtarları altuncu Ana’da olurdu.

Yaşam tarzlarını ise Mustafa Kartal şu şekilde anlattı. “Evimizde bir kazan kaynar, yemek vakti iki ayrı sofra kurulur, bir sofrada erkekler yemek yer, bir sofrada hanımlar yemek yerdi. Biz çocuklar, istediğimiz sofraya otururduk.

Yemekten kalktıktan sonra, Hakkı dede den başlayarak, yaş sırasına göre amcalar, amcaların oğulları, en son sıra biz çocuklar ıbrıkla su getirip, leğende ellerimizi yıkardık. Erkeklerin elini yıkaması bittikten sonra, aynı şekilde hanımlar ellerini yıkar, leğen ırbık yerine kalkar. Evde dedenin haricinde konuşan olmaz, dede konuşmuyorsa, oğulları nadiren konuşurdu. Evde bir nizam, intizam vardı

Yemekten sonra, erkekler bir Oda’da, hanımlar ayrı oda da otururdu. Uzun kış geceleri çay içilir, tabaklarla meyve gelir yerdik. Çocuklar kendi aramız ’da oynardık. Evin idaresi, Hakkı dedenin hanımı olan altuncu anada idi. Altuncu anadan sonra idareci, büyük emmimin hanımı idi. Evde kimse, altuncu anadan direk talep ’de bulunamaz, bir şey denilecekse önce büyük yengeye iletilir, oda altuncu anaya söylerdi.

Evde kış hazırlıkları yapılır, sucuk, köfter, elma, ayva armut vb. kilere konurdu.  Biz altuncu anadan, yemek için sucuk köfter isterdik. Bize “Yivlik kayasına kar yağınca, sucuğu, köfteri yemeye başlayacağız.” Derdi. Her gün, Yülük kayasına kar yağdı mı, yağmadı mı diye bakardık. Yülük kayasına kar yağınca, doğru Altuncu anaya gider, “Altuncu ana yülük kayasına kar yağmış. Bize sucuk ver.” Derdik.

Dedem ortak iş yaptıkları insanları, eve yatmaya ve yemek yemeye getirirdi. Bayram sabahı, otel’ de ve handa kalanlar eve yemeğe çağrılır, bizim evde bayram yemeğini birlikte yerdik. Altuncu anam dolma yapar, misafirler ve biz kurulan yer sofrasında, bayram yemeğini yerdik. Hiçbir bayram sabahı, kendi başımıza misafirsiz yemek yemedik. Bazen de hana, evden yemek götürülürdü. Ramazan’ da akrabalarımız iftara çağırılır, birlikte oruç açardık.

Dedemin vefatından sonra, bu düzen devam ettirilmeye çalışılsa da devam etmedi. Amcalarımızla, evimiz ve işimiz ayrıldı. Her aile, kendi içinde kalabalıklaştı. Şimdi ise ancak ramazanda, bayram da bir araya gelebiliyoruz.

15- 20 Kişilik aile yaşamından, karı kocanın tek başına yaşadıkları aile yaşamına döndük. İnsanımızda yaşlanır, hastalanırsam halimiz ne olacak endişesi başladı. İnsanlar yaşlanınca, huzur evi bulma gayreti içine girdi.

Şimdi sormak gerekiyor. GEÇMİŞTEKİ YAŞANTIMIZLA MI HUZURLU VE MUTLU İDİK? BU GÜNKİ YAŞANTIMIZLA MI HUZURLU VE MUTLUYUZ.

Mustafa Yolcu- 26.12.2018

İSKİLİP'TE SPORUN GEÇMİŞİ

İSKİLİP’TE SPORUN GEÇMİŞİ

Bizim çocukluğumuzda spor denilince, güreş, futbol, voleybol akla gelirdi. Haçeren’de, şimdi Endüstri Meslek Lisesinin bulunduğu alana, spor sahası denirdi. Alan, spor sahası ebatlarına göre kireçlenir, futbol çalışmaları ve maçlar bu saha da oynanırdı.

Halamın oğlu Ahmet Dursun, futbol maçlarda santrafor olarak oynardı. Maç ve antrenman sırasında, saha gerisinde kaçan topları yakalamak için beklerdik. O vakitler İskilip spor, maddi olarak zor ayakta duruyor, eşofmanlar, toplar, malzemeler eksik ve yetersizdi.

Mahallemizde, iki duvarın arasına gerdiğimiz ip ile voleybol oynardık. Oyun sırasında top, evlerin camına çarpar, çamın kırıldığı ’da olurdu. Evin sahibi bizi, bu sebeple okuldaki öğretmenimize şikâyet etmiş, öğretmenimizden ceza almıştık.

Yılda bir kez ’de, şimdiki Türk Telekom’un olduğu yerde, yağlı güreş yapılırdı. Güreşin yapılacağı, 1-2 ay önceden ilan edilir, tüm İskilipliler güreşi seyretmeye çağırılır, İskilip dışından ’da güreşi seyretmeye gelenler olurdu. Güreş seyrine ücretli biletle girilir, toplanan para ile ilk üç kademenin ücreti ödenir, alt kademeye katılanların parası, seyircilerden güreşçiler tarafından toplanırdı.

Güreş günü, İskilip’e birçok insan gelir, esnaf bayram eder, fırınlar’ da ekmek kalmaz, lokantalar da yemek tükenirdi.

Ben de sabah erkenden, güreş seyretmeye giderdim. Çocuklar para ödemeden, güreş sahasına girer, davullar, zurnalar çalar, insanlar şevke gelirdi. Güreş sahasına, kemre denilen hayvan gübreleri dökülür, böylece güreşçilerin yara almamaları sağlanır. Sahaya gelen güreşçiler, valizlerinden kispetlerini çıkarır giyerler, bir kısmı ’da zeytin yağı ile yağlanırdı. Sahanın dış kısmında su, ayran, gazoz, köfte satılır, zaruri ihtiyaçlar giderilirdi.

Bir önceki yılın baş pehlivanı, en son güreşe girer, baş altı ve 3. Dereceye pehlivanlar güreşerek gelirler.

Cazgır denilen kişi de aşağıdaki nakaratı okur:

Allah Allah illallah

Erler Çıktı Meydana,

Biri Birinden Merdane,

Biri Ak, Biri Kara

Mevla’m Her Birine Kuvvet Vere.

Bu Meydan Er Meydanıdır,

Nice Koç Yiğitler, Bu Meydandan Geçti,

Acı Tatlı Suyun İçip Göçtü

Atlar Gibi Tepisin,

Aslanlar Gibi Kapısın

Ya Muhammed Ya Ali

Pehlivanların Piri Hazret-İ Hamza Veli,

Tellal Çıksın Aradan,

Hepsine Kuvvet Versin Yaradan,

Pehlivan, Pehlivan

İşte Meydan, İşte Pehlivan

Güreş Edenlere Yardım Eder Hazret-İ Yaradan

Hani Ali, Hani Veli

Pirimiz, Üstadımız Hazret-İ Hamza’dır Belli

Karşıdan Gelir Kır At, Kanatları Kat Kat,

Gönderelim Hazret-İ Muhammed’e Salavat.

Allah Allah illallah,

Hep birlikte Pehlivanlarımıza

Alkışlar diyelim Maşallah

Her kademede güreşçiler, cazgırın bu nakaratı ile meydana çıkar, davul zurnalar’ da meydanı inletirdi. En heyecanlı güreş, baş pehlivanlık güreşi olur, İskilip’in baş pehlivanı olan Kozverenli İsmail Çördük, baş pehlivanlığı kimseye kaptırmazdı. İsmail Çördük, yağlı güreşte Türkiye ve Avrupa şampiyonu olmuştu.

Güreş sona erdikten sonra, güreşçiler ellerinde valizleri ile birlikte hamama gider, yıkanırlardı. Yağlı vücutlarının Hamam’da nasıl temizlendiğini merak ederdim. Güreş, Türklerin ata sporu olarak bilinir. Erkek çocukları, çocukluktan itibaren güreşe merak salar babalar, amcalar, dayılar çocuklarını aile ortamında güreştirir, onları zevkle seyrederdi. Anneler, çocuklarının güreşmesine karşı çıkmaz ama çocuklarına güreşirken bir şey olacak diye korkarlar.

Unutulmuş olan, başka bir sporumuz ’da cirit oyunudur. Küçükken İskilip düğünün’ de, iki sefer CİRİT oyununu seyrettim. Savaş oyunu olan cirit, ata binmeyi, mızrak atmayı sembolleştiren sopa atmayı, müsabakada centilmen davranmayı hedef almıştır.  Ata sporumuz olan CİRİT’İNDE, tekrar memleketimiz de hayat bulmasını arzuluyorum.

Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunduğu için, sporu her yaşta yapmaya çalışmalı, çocuklarımıza örnek olmalıyız.

Mustafa Yolcu- 19.12.2018  

İSKİLİP'TE SÜLALELER

İSKİLİP’TE SÜLALELER

-A-: ABUHANLAR- AĞDACILAR- ARPACILAR- ALİCENİN İMİN AĞALAR- ALİŞLER- ASLANLAR- AZAKLAR- ALMACIGİL- ABİDOL- ABDIŞLAR- ARMUTLULAR- ALPSAR OĞULLARI- ALDARAKLAR- AĞDACIGİL- ANAÇLAR- ALMOCOLUN HAVUZ- AKGÖZLÜLER- ACEM HACIOĞULLARI- AKKOCALAR- AKGÖZLÜLER- AKDAYILAR- AKSOYLAR- AÇIKGÖZLER- AKTAŞLAR- ABALIGİL- ATEŞLER- ARAPZADELER- ANASIZLAR- ARİF HOCEEL- ACEM HACIOĞULLARI  

-B- : BASMACIGİL- BUYNAKLAR- BAFRALIGİL- BALDUZOĞULLARI- BALAKLAR- BORBORLAR- BENLİLER- BARDAKCIGİL- BARANLAR- BAYKALLAR- BIDIKLAR- BEŞİKCOLU- BOSTANCILAR- BALLILAR- BOYACIGİL- BADAKLAR- BAYRAKLAR- BİÇERLER- BODURLAR- BASIRLAR- BACAKLAR- 

-C-Ç-: CERRAHLAR- CELLATLAR- CINGILLI OĞULLARI- CİMBEKLER- CICIKLAR- CİNNAZLAR- ÇORUMLOL (ÇORUMLU, ÇORSUZ, HOTMANLAR, AZAKLAR aynı kökenlidir)- ÇARHACIGİL- ÇALOĞLULAR- ÇAPUTCOOL- ÇAKIRLAR- ÇANDI İBİŞLER- ÇAMMISTIKLAR- ÇELEBİLER- ÇIKRIKCILAR-ÇARUKCOOL- ÇİNTİRİZLER- ÇERKEŞLER- CEBECİLER- ÇAKIRLAR- ÇÖCÜKLER- ÇATAKLIGİL- ÇİNGEGLER- ÇOLAKLAR-     

-D-: DOLMAGİL- DURALOL- DANGALAKLAR- DURMUŞOL- DEREBEYLER- DİMİCİGİL- DÖKMECİLER- DARICILAR- DELULEKLER- DINGIRCILAR- DESTİCİGİL- DARICILAR- DERİCİLER- DELİYİZLER- DELACİGİL (DELİ HACILAR)- DELİYİZLER- DİDDİRİGİL-

      

-E-EMLİKLER- ECİKLER- EMİN AĞALAR- EMİROĞLU- EVLÜCELER- ERTEKİNLER-    EŞEKCİLER- EROĞUZLAR- ERİBELER- EKDİOĞULLARI- ELLİ DOKUZ LAR- EMBİYOOL- ENBİYA OĞULLARI-

-F-: FINDIKLAR- FETVACILAR- FELEKLER- FETTANLAR-

-G-: GOBEL AHMETLER- GÖK MISTIKLAR- GOCOLULAR- GENÇ AĞAGİL- GOCA MISTIKLAR- GAYGUSUZLAR- GASIR ABDULLAHGİL(KISARLAR)- GARALİGİL- GİRİTLİOLU- GÜLTEKİNLER- GAVZELİLER- GAFURLAR-

-H-: HOTMANLAR- HOCALİGİL- HACI MAHMUTLAR- HACI ŞAKİRLER- HELCACIOLU- HACI İBREMLER-HAVANALILAR- HACI ALİMLER- HAŞIKLAR- HACI OSMANLAR- HACI MURSALLAR- HACI VAHAPLAR- VAHAPOĞLULAR- HEKİMOLU- HUYLUGİL- HACI EMLİKLER- HACI IBRIKLAR- HATIPLAR- HALLOLU- HAYTALAR- HACI SEFERLER, NİYAZİLER- HALBELER- HOCA ZADELER- HİNDOLUGİL- HAZİNECİGİL- HATTATLAR- HOLTACIOLU- HÜDÜTLER- HOTUNLULAR- HUYLULAR- HACI KADİRLER- HATTATLAR- HACI HİLMİGİL- HACI HAŞİMLER-

-I-İ-: İDRİSLERİN HACI İBRAHİM- İLAZLAR- İDİRİZLER- İBİŞ AĞALAR- İMİN AĞALAR- İKİZOLU- İĞİCİ OĞLU- İNCACIGİL- İSTANBULLU OĞLU- İÇENLER- İMAMGİL- İKİNCİGİL- İÇENLER-

-K-: KAVLUGİL- KARTALLAR- KÜLCÜ HOCA- KADİR AĞAGİL- KADAAL                              ( KADIOĞLU)- KUŞGÖZLER- KÜYÜKLER- KABAKLAR- KÖSTEKCİGİL- KUYNOL- KIRHICIGİL- KAPICIGİL- KULALOĞLU- KODAZLAR- KUNDAKCIGİL- KIBIRIKLAR- KARAFAKIGİL- KOCA OSMANLAR- KESTEFOLLAR- KESÜKLER- KİLLİ OSMANLAR- KOYUN OĞULLARI- KEŞKEKCİLER- KARAYAPLAR- KARA MOLLALAR- KINAKLAR- KASAP MUSTAFAGİL- KÖPRÜLÜOLU-KAVASOLU- KAMBURLAR- KATMERLER- KASABLAR- KOPKOPLAR- KAŞIKCILAR- KUZULUKLULAR- KOCALİGİL- KEL ÜSÜKLER- KAFALILAR- KURD OĞULLARI- KADI EFENDİLER- KANDIRALILAR- KADİR AĞAGİL- KALYONCULAR- KALIPCILAR- KARACİL- KOS OSMANLAR- KOCABAYLAR- KUYUMCULAR- KÜPBAŞLAR- KARA DONLULAR- KIRIKLILAR- KARGACILAR-  KIRIKLILAR- KESME AŞIGİL- KİRECCİLER- KUYUMCULAR- KELEŞLER-KATIRCI OĞULLARI- KARA MEHMETLER- KACOOL- KALELİ MUSTAFA- KUTUNLU HAFIZ- KAVUKCUGİL-    

-L-:   LEYLEKLER- LİBASLAR-

-M-: MESİMOLAR- MISTAKLAR- MUMCULAR- MENZİLCİOLU- MIHCILAR- MUTULLAHLAR- MESUTLAR- MUGAYİTLER(SİNEMACILAR)- MEKROOL- MAZLUMLAR- MÜLAZIMLAR- MANİCİLER- MAHİRLER- MOCİGİL- MÜFTÜGİL- MADAZLOOL- MEKTEPLER-

-N-: NAMLILAR- NALÇACILAR- NAFİLENİN ETEM EFENDİ- NODURUZLAR- NEMLOLU-  

-O-: OBBANAKLAR- ODABAŞLAR- ÖBEKCİLER- OKUMUŞLAR- OSMAN KATİPLER- OSMAN ÇAVUŞLAR-

-P-R-: PİRECİLER- PARPUCULAR- PANALLAR- PALABIYIKLAR-

-S-Ş-: SALURLULAR- SARAÇLAR- SÜMERLER- SÜNNETCİLER- SUNULLAHLAR- SANDIKCIGİL- SARI ASLANLAR- SEMERCİLER- SERTLER- ŞALAKLAR- ŞAKİR USTALAR- ŞAHİNBAŞLAR- ŞARAPCIGİL- ŞANLILAR- ŞAFAKLAR- ŞAHİNLER- SELBESLER- SİYAVUŞLAR- ŞIHLIGİL- SANDIKCIGİL- ŞALAKLAR- ŞAKİR USTALAR- SUNULLAHLAR- ŞERFOLU- SARI ASLANLAR- SAĞLAM HACIGİL- SAATCİLER- ŞEKERCİLER-  SARI VELİLER-

-T-: TAYIRLAR- TUZCUOLUGİL- TATALIÇLAR- TANAYLAR- TATARLAR- TOSOMORLAR- TÜRK AHMETLER- TÜRK HASANLAR- TARANAŞIGİL- TURPCUGİL- TIĞLIGİL- TEKKEŞLER- TELLALLAR- TELLİ OĞULLARI- TONGAZLAR- TABAKLAR- TORAKLAR- TELLİ OĞULLARI- TOSYALI OĞULLARI- TOPCULAR-

-U-Ü-: URUPCUGİL- USLULAR- ÜSTÜNELLER- ÜMMET OĞULLARI- ÜRFETLER- ÜÇKAPAKLAR-

-V-Y-: VELAVUZLAR- VESVESLER- VELİOLU- YÜVENGGİL- YAZGANLAR- YESİRAL- YAYCILAR-

-Z-: ZALİF HOCAGİL- ZEYBER AĞAGİL- ZOBARLAR- ZORZORLAR-

Bizim küçüklüğümüzde, insanlar sülaleleri ile tanınırdı. Kimin oğlusun diye sorulduğunda, misal “Tatalıcların hasanın oğluyum.” Diye cevap verilirdi. İskilip’teki esnaf arkadaşlar, “ŞİMDİKİ NESİL SÜLALESİNİ BİLMİYOR.” diyorlar.

Bir laf vardır- “GEÇMİŞİNİ BİLMEYENİN GELECEĞİ DE OLMAZ.”

Her sülalenin bir hikayesi vardır. Bu çalışma yapılırken, bazı sülalelerin kısa da olsa hikayelerini de öğrendim.  Osmanlı zamanın da savaşlar da KÖS çaldığı için, sülale lakapları KÖSLER olan aile. Şeyhülislam Sunullah Efendi ile ilgisi olan aile, Milli Mücadele ye destek veren, İskilip Müftüsü “İSMAİL HAKKI EFENDİ” sülalesi v.b.

Bazı sülaleler hakkındaki öğrendiğim anekdotlar ile yazı yazmaya çalışacağım.

Hoşça kalın.- Mustafa Yolcu – 12.12.2018

1858 YILLARINDA İSKİLİP'TE MİSAFİRLİK

1958 YILLARINDA İSKİLİP’TE MİSAFİRLİK

İskilip’te Hacipiri Mahallesinde, Hanönü camisinin bitişiğinde evimiz vardı. Mahallede bizden başka, iki dayımın evi, ikide halalarımın evi vardı. Yazın geceler kısa olduğu için, pek misafirliğe gidilmezdi. Kışın geceler uzun olduğu için eve misafir gelir veya biz misafirliğe giderdik.

Bizim evin yanında bulunan Mesutlarla, akrabadan ileri ilişkilerimiz vardı. Mesutların çocukları anneme “hala” diye hitap ederlerdi. Biz yaz, kış sokakta oynardık. Ama kışın sokağa nadir çıkar, evde kalıp ders çalışırdık. Babamın sağlığında, çoğunlukla akrabalar bize misafirliğe gelirlerdi. Babamla çok nadir, halalarıma giderdik. Babamın vefatından sonra, sık sık akrabalarımız bizi evlerine çağırırlardı.

Jeneratör ile elektrik elde edilen elektrik, İskilip’e 1953 yılın ’da gelmiş. Bizim eve elektrik, 157 abone no ile 1953 yılında alınmış. 1965 Yılında bile bizim mahallede, evinde elektrik bulunmayan ev vardı. Evlerde elektrik genellikle, aydınlanma amaçlı kullanılır, ütü dahi kömürlü ütü ile yapılırdı. Tepsi çörekleri ekmek fırınında, meşhur su böreğimiz soba üzerinde pişirilirdi. Baklavanın pişirilme yeri ‘de ekmek fırını idi. Fırınlar camlarına” PAKLAVU BİŞÜRÜLÜ” yazısını asarlardı. Evler ’de buzdolabı, çamaşır, bulaşık makinası, fritöz vb. elektrikli araçlar kullanılmazdı. 

Bu yıllarda bir akşam, annemin akrabası olan Ali Kalın’gilin (Ethem emmilerin) evine gidilmesine karar verilmiş. Dayımın hanımını’ da alarak Naciye teyzelere gittik. Gece elektrik lambaları yolu aydınlatıyordu. Gündüz akşama kadar, sokakta oynadığımızdan misafirliğe gittiğimiz de hemen uykum geldi. Minderin üzerine kıvrılıp uyumuşum. Üzerimi örtüp, başımın altına yastık koymuşlar. Naciye teyzeler, ta küçükten annemle birlikte büyüdükleri için, ortak yaşadıkları çok fazla idi. Akrabalar arasında bir sorun da yaşanmadığından, birbirlerini çok severlerdi.

Naciye teyzelere Ulaş tepe mahallesinde, Ak dayılar denilir, babası annemin dayısı olurdu. Ak dayının sanatı saraç imiş. Bekir dayım, dayısı olan Ak dayının dükkanına çırak olarak gönderilmiş. Dayım, dükkâna bir süre gitmiş. Daha sonra   çıraklığa gitmek istememiş. Ak dayı, dayımların evine gelir, kapılarını çalar, anne annem kapıyı açınca “Yeğenim dükkâna niye gelmedi” diye sorarmış. Anne annem dayım için “çıraklığa gitmem diyor.” Deyince, Ak dayım aşağıdan bağırırmış- “Bekir, aslan dayısının, hadi dükkâna gel. Sen olmadan, ben çalışamıyorum.” Diye dayımın gönlünü alır, dükkânın anahtarını dayıma verir, dükkâna giderlermiş. Dayım şekilde çalışarak SARAÇLIĞI öğrenmiş.

Buna benzer, anlatacakları çok şeyleri vardı. Anlatırlar, yeri gelir gülerler, yeri gelir üzülürlerdi. Ali’de bende, uyumaya devam ederdik. Çerez sofrası kurulur, Allah ne verdi ise sofraya konurdu. Sofra kurulunca bizi kaldırırlar, bir iki şey yiyip tekrar uyurduk.

Gece saat 12.00 olduğunda, elektrik santrali kapatılır, elektrikler kesilirdi. Sohbete gaz lambası yakılarak, devam edildi. Annemler kalkmak istiyor, onlar bırakmıyordu. Dostluk akrabalık, su götürmez içten akrabalıktı. Karşılıksız akrabalıktı. Gece saat 01.00 suları idiyki gitmek için ayağa kalktılar. Sokak karanlıktı. 40- 50 cm. uzunluğundaki çırayı yakıp, dayımın hanımının eline verdiler. Biz kendisine abıla (ablanın kısaltılmışı) derdik. Uzun boylu, gözünü budaktan esirgemeyen biri idi. O arkada, biz önde yürüyorduk. Gece lamba ile yürürken, lamba elinde olan arkada yolu aydınlatır, diğerleri önde yürürmüş. Ta o zaman, bu kural uygulanıyordu. Çıra çıtır çıtır yanıyor, yandıkça etraf aydınlanıyordu.

Bizim eve geldiğimiz’ de, önce annemleri eve koyduk. Babam evde uyumamış, bizi bekliyordu. Sonra ben evimizin köşesinden, abılam evlerine girinceye kadar onu bekledim. Evine girince, bende evimize girdim. 5 Yaşlarında idim ama aklım sıra erkeklik taslıyordum.

Bu güzel hatıraları yıllar boyu unutmadım. Yeri gelir parça bölük, arkadaşlarımla aramızda paylaşırdım.  Hacıpiri de akrabalarımla, hep birlikte olduğumuz mahallede, şimdi kimse kalmadı. Yeri geliyor İskilip’e gidiyor, kalacak yerimiz olmadığı için Öğretmenler Evinde kalıyoruz.  Dün tamamı bizim olan İskilip’te, şimdi kalacak yer bulmak ta zorlanıyoruz.

Benim durumum da olan, İskilip’in dışında birçok kişi var. Bu soruna, bir çözümde bulunamadı. Keşke bir devre mülk olsa’ da, senenin 15 günü İskilip’te kalacağımız bir evimiz bulunsa.

Mustafa Yolcu- 28.11.2018

ÇORUM ALACA HÖYÜK- BOĞAZKALE GEZİSİ

ÇORUM ALACA HÖYÜK- BOĞAZKALE GEZİSİ

23.09.2018 Tarihinde, Muhittin Çağılın düzenlediği programla Çorum’a giderek, Boğazkale, Yazılı kaya ve Alaca Höyüğü gezdik. İskilip’te, ortaokul yıllarımda buraya gezi düzenlenmiş, ben gidememiştim. Daha sonraki yıllar ’da buraların adı geçtiğinde meraklanır, bu müze ve ören yerlerini gidip görmeyi arzulardım.

TBMM eski Enerji Bakanı Hilmi Güleri ziyarete gittiğimde, Hititlere ait geniş kapsamlı kitabı görüp incelemiştim. Bu kitaptan aklımda kalan, Almanların Hititleri kendi soylarından kabul ettikleri, Japonların da değişik versiyonda Hititlerle ilgilendiklerini okumuştum.

Benim tarihi eserlere, ayrı bir ilgim vardır. Eski eserlerin karşısına geçince, burada yaşanılanları, olayları anlamaya mana vermeye çalışır, sonrada onlardan kalan izleri, anlamaya çalışırım. Hititler çok büyük bir coğrafya da hüküm sürerken, niye Boğazkale ve çevresini kendilerine başkent yapmışlardır. Suriye ye kadar gidip, Mısırlılarla savaş yapıp, imzaladıkları Kadeş anlaşması ile tarihe iz bırakmışlardır.

Mısır, Babil ve Mitanni gibi, Eski Doğu’nun büyük güçlerinden biri olan Hititler, yaklaşık M.Ö. 1200 yıllarına kadar Anadolu’nun büyük bir kısmına ve Kuzey Suriye’ye hükmetmişlerdir. Bu İmparatorluğun başkenti Hattuşa, Çorum’un 80 kilometre güneybatısında, Boğazkale ilçesindedir. Bölge 1988 yılında Tarihi Milli Parklar statüsüne alınmıştır.

Hattuşa 1834 yılında Fransız mimar Charles Texier tarafından keşfedilmiştir. Bu sadece Hattuşa’nın keşfi değil, tamamen unutulmuş olan Hititlerin keşfidir. 1906 yılında yapılan kazılarla, burasının Hitit başkenti Hattuşa olduğunu tespit edilmiştir. 1931-39 yılları arasında ve II. Dünya Savaşı nedeniyle ara verilen kazılardan sonra, 1952’de yeniden başlatılan kazılar, kesintisiz olarak Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından sürdürülmektedir.

Boğazköyde İlk yerleşim izleri, M.Ö. 5000 yıllarına kadar inmektedir. Kesintisiz yerleşmeye başlanılması ise, Eski Tunç Çağı’nın sonlarına (M.Ö. 3000) doğru olmuştur. Bölgenin yerli halkı olan Hattiler, burada bir kent kurup, Hattuş adını vermişlerdir.

Hitit yazılı kaynaklarından anlaşıldığına göre, I.Hattuşili’nin iktidara gelmesiyle (M.Ö. 1665-1640) Hattuşa, Hititlerin başkenti olmuştur. Hitit İmparatorluk döneminde, yani M. Ö 14 ve 13. yüzyıllarda, şehir yaklaşık olarak altı kilometre uzunluğunda bir surla çevrilmiştir. Daha sonra ise, bu surların önüne ikinci bir duvar daha örülerek, kent daha sıkı bir korunmaya alınmıştır. Bu yeni sur üzerinde bulunan, anıtsal şehir kapılarının çoğu, günümüze kadar oldukça sağlam durumda gelmiştir. Güney batıda, dış yüzünde aslan kabartmaları bulunan Aslanlı Kapı’yla, iç yüzünde, silahlı tanrının bulunduğu Kral Kapı, bunların en önemlileridir. Kentin güney ucundaki Yer Kapı’nın özel bir rolü var. Burada 30 m. yüksekliğinde, 250 m. uzunluğunda ve 80 m. genişliğinde bir toprak set oluşturulmuştur. Bu set üzerinden geçen kent surunun ortalarında Sfenksli Kapı yer alır. Bu kapının tam altında, Hatuşa’nın bugün içinden geçilebilen tek tüneli vardır. 71 m. uzunluğunda ve 3 m. yüksekliğindeki tünelden geçilerek, sur dışına çıkılmaktadır. Şu anda da burada yabani meyveler yetişmiştir. Geziye gelenler, dallardan meyve toplayıp yediler.

Yazılıkaya Tapınağı;

Hattuşaş’ın en büyük ve en etkileyici kutsal mekânı, şehrin dışında yer alan, yüksek kayalar arasına saklanmış Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı’dır. İki kısma ayrılır.Tapınak ’ta 90’dan fazla tanrı, tanrıça, hayvan ve hayal ürünü yaratıklar kaya yüzeyine işlenmiştir.

Yazılıkaya A kısmında, kayaya işlenmiş kabartma figürlerin özel bir düzeni ve tertibi vardır. Burada sol kaya yüzeyinde ikisi dışında yalnız tanrılar, buna karşı sağ tarafta da yalnız tanrıçalar belirtilmiştir. Ana sahnede fırtına tanrısı ile eşi güneş tanrıçası ve ortak çocuklarının karşılaşması tasvir edilmiştir. Ana sahnenin karşısındaki duvarda daha büyük boyutlarda büyük Kral IV. Tuthaliya işlenmiştir. Kral, güneş tanrısı’nın törensel kıyafetinde, elinde egemenlik sembolü olan ucu kıvrık asa tutar durumda, iki tepe üzerinde tasvir edilmiştir.

B kısmında kabartmalar; yan duvarlara dört bağımsız figür işlenmiştir. A kısmının  başlangıcında tanrılar geçidinde de tasvir edilen ve orak biçimli kılıç taşıyan on iki tanrı ve “Kılıç Tanrısı”, öbür dünya ile ilişki kuran yeraltı tanrıları anlamında olabilir. Yazılı Kaya eserlerini görmeye gittiğimizde, bize rehberliği burada hediyelik eşya satan iş yerinin sahibi yaptı.

Alacahöyük;

Çorum’un 45 km. güneybatısında bulunmaktadır.

Eski Tunç Çağı ve Hitit çağında çok önemli bir dini tören ve sanat merkezi olan Alacahöyük’te dört uygarlık çağı, açığa çıkartılmıştır.

Kalker temel üzerine andezit bloklarla inşa edilmiş olan Sfenksli Kapının genişliği 10 metredir. Buranın üzerinde çift kartal resmi bulunmaktadır. Bu yol ile büyük mabede ulaşılmaktadır.

Alacahöyük 3. uygarlık zamanını, Eski Tunç Çağı (M. Ö 2500-2000) oluşturur. Hitit kültürüne kaynaklık eden kültürlerin önde geleni olan yerli Hatti uygarlığının aydınlanmasında çok katkıları olan Alacahöyük, Eski Tunç Çağı hanedan mezarları, bu çağın en önemli buluşlarıdır. Mezarlar özel olarak ayrılmış bir alanda toplanmıştır. Dört yanı taşla örülmüş dikdörtgen mezarlar ahşap hatıllarla(kiriş) kapatılmış, damları üzerine kurban edilmiş sığır başları, bacakları yerleştirilmiştir. Altın, gümüş, bakır, tunç, demir ve değerli taşlardan oluşan zengin ölü hediyeleri, onların hanedana ait olduklarını göstermektedir. Çoğu altın, gümüş kapların dövme, dökme, kakma teknikleri, altın mücevheratın ince süsleri uzun bir gelişmenin ürünleridir.

Boğazkale ve Alaca Höyükteki müzelerde, kazılarda elde edilen tabletler, savaş arabası tekeri, harp araç gereçleri, zırh yapmak için bakır pulları, su kapları   bulunmaktadır.

Tarih hazinesi olan bölgede, son dönemlerde ziyaretçi sayısı ve turist turlarının son derece azaldığı, yöre halkı tarafınca ifade edilmektedir.

Çorum’da müzeyi gezdik. Çorumlu olmama rağmen, müzeye ilk kez gittim. Çorum ve yakınlarından toplanan eserler, burada sergilenmişti. Müzenin girişteki bahçesi, açık hava müzesi gibiydi. Burada birçok lahit ile resimli tabletler bulunmaktadır.

Dört kat şeklinde düzenlenen müzenin ilk katında, Alacahöyük, Kuş saray ve Büyük Güllücek kazılarında bulunmuş olan eserler, kronolojik şekilde teşhir edilmiştir. Yine bu katta Eski Tunç Çağına ait Alacahöyük kazılarında bulunanlar ile müzeye satın alma yoluyla kazandırılan aynı döneme ait eserler sergilenmiştir. Bu katta Eski Tunç Çağı Alacahöyük prens ve prenses mezarları “L” Mezarı aslına uygun olarak teşhir edilmiştir. Bu bölümden sonra Çorum il sınırları içindeki arkeolojik kazılarda (Boğazköy-Hattuşa, Alacahöyük, Yörüklü Hüseyin dede) açığa çıkartılan Hitit dönemi eserleri ile Boğazköy-Hattuşa’da açığa çıkartılan yapıların mimari kesiti ve magazinler, fotoğraflar ve tanıtım levhaları eşliğinde sergilenmiştir. Müze koleksiyonunda özel bir yere sahip, üzeri çivi yazılı Hitit kralı II. Tuthaliya’ya ait (M.Ö.1430) ünik bronz kılıç da yine bu katta sergilenmektedir.

Müzenin bodrum katında ise, Çorum ve yöresi Etnografik ürünler sergilenmektedir.  Çorum ve yöresinin, günlük hayatında kullanılmış ev eşyaları, elbiseler sergilenmiş, Tıkının Kahvesi, leblebici dükkânı, bakırcı dükkânı burada canlandırılmıştır. Sergi alanı dar olduğu için birçok eser sergilenememiştir.

Kültür varlıklarımız ve müzelerimizin halkımıza tanıtılması, müzelerimize bilhassa öğrenci turları düzenlenmesi gerekmektedir. Türkiye’de yerli halkımızın müze ziyaret etme oranı çok düşük olup, insanımızın büyük kısmı, müzelerde ne olduğunu bile bilmemektedir. Sosyal Belediyecilik adına, belediyelerimiz müze ve ören yerleri gezisi düzenlemeli, insanımıza buraları tanıtmalıdır.

Mustafa Yolcu- 20.11.2018

CAMİLERİN AMACI DIŞINDA KULLANILMASI

CAMİLERİN AMACI DIŞINDA KULLANILMASI

Camiler ve benzeri yerlerin ibadet ve dini vecibeler dışında kullanılmasını doğru bulmuyorum.

Camiler bugün AKP amaçlı kullanılırsa, yarın camiler de CHP- TKP- İşçi partisi- HDP aynı şeyleri yapmaya kalkarsa ne olur?

Yanlış yapıyoruz. Dün camiyi yıkmakla, bugün camilerin dini vecibeler dışında kullanılması aynı amacı taşır.

İnsanlar dinden, imandan soğuyor. Birileri de bu amaçla çalışıp mesaj yayınlıyor.

Hukuk, adalet, insan hakları, kul hakkı bir cemiyetin olmazsa olmazıdır. Bunlardan asla taviz verilemez.

Çürümenin bir an önce önüne geçilip durdurulmalı.

Adalet sağlanıp, insan haklarına riayet edilmelidir.

Yoksa " SUSMA, SUSTUKCA SIRA SANA DA GELECEK "

TOPLUMDAKİ AYRIŞMA KALDIRILIP, BİRLİK BERABERLİK SAĞLANMALI, SUÇLU VARSA CEZASI ADİL BİR ŞEKİLDE VERİLMELİDİR.

Toplumdaki ayrışma giderilmezse, bu sorun yıllarca devam eder.

İngiltere devleti, toplu suç işleyenleri rehabilite uygulamasından geçirip, ülkesine geri kazanmaya çalışıyor. Bir kısmını da kendi ülkesi için, diğer ülkeler aleyhine eleman olarak kullanıyor.

Bizde bu uygulama niye yapılmıyor?

Binlerce insan, servetine el konulup, işsiz güçsüz bırakılıp, hapse atılacak kadar suçlumu? Toplum içinde onları tecrit etmek doğrumu?

Bu insanlar hata işlemiş olabilirler. Topluma geri kazandırılıp, normal vatandaş haline gelemezler mi? Bu uygulama nesiller boyumu devam edecek?

Gelin yanlıştan geri dönüp, yanlış yapanları ıslah edelim. İnsanları yanlış icraatlar la, dinden imandan soğutmaya son verelim. Bu kötü bir hesap. Bu hesabı bozup, DİNİ İSTİSMARI ortadan kaldıralım.

Cenabı Allah Enam suresi 108 ayette" ALLAH’TAN BAŞKASINA TAPANLARA HAKARET ETMEYİN; SONRA ONLAR DA BİLGİSİZLİK YÜZÜNDEN SINIRI AŞARAK ALLAH’A HAKARET EDERLER." demektedir.

Kimsenin kutsallarına dil uzatmayalım. Önce kendimize bakıp, hatalarımızdan kurtulup örnek insan olalım. Kul hakkını üzerimize geçirmeyelim. En son diyorum ki.

HAKKI ADALETİ SAĞLAYALIM.

CAMİLERİ YALNIZCA CAMİ OLARAK KULLANIP, İSTİSMARA YOL AÇMAYALIM.

MUSTAFA YOLCU- 20.11.2018

 

ÖMER VURAL ABİ

ÖMER VURAL ABİ

Ömer abiyi 12.11.2018 Salı günü Karşıyaka mezarlığın’da ebediyete uğurladık. Bu yazı ile kendisi hakkında bilgi vermeyi, bazı hatıraları paylaşmayı istedim.
Ömer Vural 1947 yılında Halfeti’de doğdu. İlkokul; Ortaokul, Liseyi Gazi Antep’te okudu.  Üniversite hayatına, Ankara Üniversitesi Ziraat fakültesinde başladı ve Ziraat Fakültesinden mezun oldu. Askerliğini, Yedek Subay olarak Erzurum’da yaptı.

Mücadele hareketine, lise yıllarında dahil oldu. Melih Gökçek, Atilla aynı dönemde Gazi Antep’te birlikteydiler. Orada onları organize eden, Yavuz Aslan Argun abi olmuştu. Ömer abi kademe kademe Ankara sancağının başına kadar geldi.

Ben kendisini olgun, oturaklı birisi olarak 1973 yılında tanıdım. Ankara GMK bulvarında, gerçek dergisi vardı. Orada bulunurdu. Bizde bazen, oraya yemek yapmaya giderdik. Yemek yapmaya gittiğimiz bir günde, İsa Yusuf Alptekin’in geleceğini söylediler. Yemek menümüz de mercimek çorbası, pilav, fırında köfte, İskilip helvası vardı. Ben pilavı soğan kızartarak yapmıştım. Yemekten sonra bir arkadaşımız” pilava niye soğan kattınız” diye eleştirdi. Ömer abi ise” helva güzel olmuş, nasıl yaptınız” diye sordu, bende izah ettim. Pilav nasıl olmuş diye sorduğumda güzel olmuş demişti. İşte farklılık bu.

Keçiören Belediyesinde çalışırken, Ömer abinin de Keçiören Belediyesine geçeceğini duydum. Bir karşılaşmamızda “abi Keçiören’e gelme, seni üzerler” dedim. Kendisi de, Keçiören’e gelip gelmeme konusunda kararsızdı. Keçiören’e  gelmekten vazgeçti. O zamanlar Ankara Şeker Fabrikasında çalışıyor, lojmanda kalıyor, sevilip sayılıyordu.
İlyas Şirin buradaki anekdotu şöyle anlatıyor” Ömer abi insani ilişkilere önem verirdi. İnsanları ayırmaz, başarıyı ve doğruluğu dürüstlüğü ön plana koyardı. Bu sebeple herkes onu sever, sayardı.

Celalettin Sargın anekdotu; “Talat Paşa Bulvarındaki sancakta iken, Denizciler caddesindeki lokantaya kuru fasulye yemeye giderdik. İkimizde kuru fasulyeyi çok severdik. O tatlı insanla birlikte, kuru fasulyeyi tatlı tatlı yerdik.” Diye anlattı.

Sporu ve futbolu çok severdi. OÇOK yurdunun bahçesinde, santrafor olarak futbol oynardı. Çınar Sporun kurulumunda, Necati Sofuoğlu, Tahsin Serdaroğlu’na
 yardımcı oldu. Necati Sofuoğlu- “Ömer abi Çınar Spordan ilgisini ve desteğini hiç eksik etmedi.” Diyor.

Ahmet Yıldırım anekdotu- Hareketin çözülme dönemine doğru, arkadaşlarımızda durgunluk hakimdi. Bir gün Ömer abinin yanına giderek, bunun sebebini sordum. Ömer abi- “Arkadaşlarımız okullarını bitirdiler. Ev bark olacaklar.  İş bulamıyoruz. Bir takım maddi sıkıntı yaşıyorlar. Arkadaşlar bu sebeple demoralize olmuş olabilirler.” Dedi.
Ben ilave ettim.- “Bana izin verirseniz, bunun çaresini bulabilirim.” Dedim. Nasıl bulacaksın deyince, bütün arkadaşların katılımı ile ticari bir şirket kurarız. Bu şirkette, arkadaşlarımıza iş veririz hem de üç beş kuruş kazanır, diğer arkadaşların sıkıntıları gideririz.” dedim. Ömer abi bu düşüncemi uygun buldu. İlk işimiz, Bursa’dan Ankara ya turşu getirip pazarlamak oldu. Yeniçağ Gıda A.Ş. ilk kuruluş süreci böylece başlamış oldu. Allah Ömer abiye rahmet etsin, mekânı cennet olsun dedi.

Ömer abi Büyükşehir Belediyesin de görev alınca hem üzüldüm hem de sevindim. Üzülmemin nedeni, Ömer abinin yapısı belediyeciliğe uygun değildi. Onu üzebilirlerdi. Sevinmemin nedeni ise, arkadaşlarımızın belediye ile ilgili sorunlarının çözülmesinde yardımcı olabilirdi. Öyle de oldu. Ömer abi arkadaşların çözülebilecek sorununa yardımcı olup çözdü. Gelen kişinin talebine yardımcı olamayacaksa, hiç uzatmadan ümit vermeden “bu konuda yardımcı olamam” derdi.

Fani dünyaya Ömer Vural abi nokta koydu, bitirdi. Allah mekanını cennet etsin. Böyle güzel bir hayat sürdürebilmeyi bizlere de nasip etsin.
Tüm yakınlarına da baş sağlığı diliyorum.

Mustafa Yolcu- 13.11.2016

 

YUNANLILARIN TALEBİ

YUNANLILARIN TALEBİ

Dostlar size bir hatıramı anlatacağım.

Ankara da rahmetlik terzi Mustafa Yıldırım ın dükkanında idim.

Dükkânda emekli müdür bayan öğretmen vardı. Erkek kardeşi Almanya da üniversite de profesör imiş. Yıllarca görüşmemişler. Bir gün kardeşi haber göndererek," hanımı ile Ankara ya kendisini görmeye geleceğini" bildirmiş.

Hocanım-"Günler öncesinden hazırlık yapmaya başladım. Baklava, börek, yaprak sarması yaptım. Kardeşimi ve eşini yüz akı ile ağırlamaya çalıştım." dedi.

Gelin Hanım’da profesör imiş. Nihayet evine gelmişler. Elinden gelen ikramı yapmış. Oğlu da Ankara'da lise öğrencisi. Evde sohbet ederken gelin hanım-" Türkiye ye gelirken Yunanistan 'da Atina'ya uğradık. Atina' da Türkiye de İzmir'i işaret eden bir heykelin altında İZMİR BİZİM OLACAK diye yazıyor." demiş.

Oğlu ‘da bunun üzerine- " İzmir' de de bir heykel var. Yunanistan’ı göstererek NAH ALIRSINIZ DİYOR." demiş. Alman gelin susmuş kalmış.

Hocanım devam ediyor. Bizden ayrıldıktan sonra, Bodrum'a gittiler. Ora da gezerken, kiraz satan seyyar satıcı ile karşılaşmışlar. Alman gelin tabladan 8-10 tane kiraz alarak teraziye koyup, satıcıya tartmasını söylemiş. Satıcı iki eliyle tabladan kirazı alarak, Alman geline yemesi için vermiş. Para da almamış.

Nihayet Türkiye’den ayrılırken Alman gelin eşine-" Almanya ya gidelim ‘de medenice yaşayalım." demiş. Bunu da kardeşi telefonda bildirmiş.

Hocanım ‘da telefon da kardeşine-" Ben size insanlık yaptım. Elimden geldiğince ağırladım. Bir daha o gelini evime getirme. Geliyorsan sen gel." demiş.

Alman Almanlığını, Yunanlı da Yunanlı lığını yapıyor. Atina' da Yunan askerleri bayram gösterisin de-" İSTANBUL BİZİM OLACAK." diye slogan atmışlar. Benimde aklıma bu hatıra geldi. NAH ALIRLAR.

RECEP ÇATMA RÖPORTAJI

RECEP ÇATMA RÖPORTAJI- 12.10 2018

İskilip Belediye Başkanı Recep Çatma ile yapılan röportajı, sizlere sunuyorum. Bir yıl önce Recep beyle karşılaşmamızda, birlikte röportaj yapmaya karar vermiştik. Belediye hizmetlerini, yapılanları, yapılması düşünülenleri dile getirmeye çalıştık.

Mustafa Yolcu- Recep Bey, belediye başkanlığınızın 4. Yılındasınız. Bize Recep Çatmayı anlatırmısınız?

Recep Çatma- Benim anne tarafım Mekrool, baba tarafım Sirkeci gilden. 1960 yılında İskilip’te doğdum. Dört çocuğum var.  İlk, orta, Endüstri Meslek Lisesini İskilip’te bitirdim. 1978 Yılında okuldan mezun olunca, sağ sol davalarından dolayı ailem İskilip’in dışına çıkmamı istemedi.

Endüstri meslek lisesinden edindiğim tecrübe ile, sanayiye atılmaya karar verdim.

MY- Meslek lisesinde okurken, yaz tatillerinde sanayide çalışır mıydın? 

RÇ- Okul döneminde biz sekiz arkadaş, diğer meslek liselerine mengene yapardık. Mengenenin ham dökümü bize gelir, vidasından cıvatasına kadar mengeneyi biz yapardık. Sanayide işimizi kurarken, birazda borçlandık. Okuldan hocamız Metin Demirel’de bizimle ortak oldu. Birlikte çalıştık. Sanayideki çalışmam, başkan oluncaya kadar devam etti. Aynı zamanda, şoför kursunda motor dersine girdim.

 1984 yılında, Mustafa Çalık’la beraber siyasi hayatım başladı. 18 Yıl belediye meclis üyeliği yaptım. Mustafa beyden sonra, Mehmet Lokum, Orhan beyle birlikte çalıştık. Orhan bey benim aynı zamanda, Ortaokuldan sınıf arkadaşımdı. Tek Numan beyle birlikte çalışmadık. 2009- 2014 Yılında ikimiz de belediye başkanlığına aday olduk. Ama Numan beyin adaylığı kabul edildi. Numan bey belediye Başkanı oldu. 2014 Yılında görev bana verildi Bende belediye Başkanlığına aday olup, Belediye Başkanı oldum. Bu sürece kadar, sanayicilik, motor öğretmenliği, birtakım derneklerde yönetim kurulu üyeliği, siyasi hayatım devam etti. Dört çocuk babasıyım. Memleketimize hizmet edebilmek için yarışıyoruz.

MY- Kendinizi nasıl yetiştirdiniz. Motoru ders verecek kadar nereden öğrendiniz? Tabiri caizse tırnaklarınızla kazıyarak, nasıl bu duruma geldiniz?

RÇ-Teori ve pratiği birleştirmekte yarar var. Bende bunu yapmaya çalıştım. Biz okulda, meslek teknolojisi dersi görmüştük. Bunun üzerine motor konusunu araştırdım. Şoförlük kursunda 23 sene motor dersi vererek başarılı oldum.

Eğitilebilir çocuklar ile ilgili okul açtım. Mali disiplini sağlayamadığımdan okulu kapattım. Geçmişten kazandığım tecrübeleri, belediye başkanlığı ile memleketimize aktarıyorum.

MY- Recep Bey 18 sene meclis üyeliği yapmış olabilirsiniz. Ama bizzat başkanlığı yürütmek ayrı bir konu. Karşınıza müspet ve menfi neler çıktı?

 RÇ- Geçmişe ait eleştirel bir şeyler söylemek istemem. Onlar benim içimde kalsın. Halkın içinde bazı söylentiler vardı. Bunlar laf yapar, iş yapmaz diye. Geçmişte belki bizde laf yaptık. Benim gönlümde yatan 1960’dan beri gündemde olan Tımarlı sulama projesi var. Okullar, yüksek okul projesi var.  Arsa tahsis edildi, edilmedi diye konuşulan, açık hava ceza evinin yapılıp bitirilmesi konusu var. Hatta geçmiş dönemlerde, yapılması gereken işlerle ilgili dosya hazırlayıp, birlikte çalıştığım arkadaşlara verdim. Bunlar yapıldı, yapılmadı. Ama bunların bir kısmının yapılması bize nasip oldu.

Benim belediye başkanlığı ile ilgili farklı görüşüm var. Belediyede her birimin başında yetkililer var. Ben yapılan her işin başına gidip beklemek istemiyorum. İlgili arkadaşlara diyorum ki, yaptığınız işi düzgün yapın. Vatandaştan bana sorun gelmesin. Sorun geldiği zaman, çözmek için el atıyorum. Başkan olarak asıl vazifem, İskilip’e gelmesi gereken yatırımları İskilip’ e getirebilmektir. Bununla ilgili takibi en iyi yapabilmektir. Bu işi de ilçe yönetimimiz, il yönetimimiz, milletvekillerimiz, hükümetimizin desteği ile gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Bütün bunların takdirini de vatandaşımız yapacaktır. Bizim zamanımızda gerçekleşen büyük yatırımlarımız var. Bu yatırımların gerçekleşmesi, bizi ziyadesi ile memnun etmiştir.

MY- Bu büyük yatırımlar neler?

RÇ- Kızılırmak Tımarlı Sulama Projesi, ana yatırım ve sulama pompaları ile 200 milyon keşif bedelli bir projedir. Bu gerçekleştiğinde Karlığa kadar olan arazilerimiz ile Bayat-Uğurludağ arazileri sulanarak, kuru tarımdan sulu tarıma geçilecektir. Bu milli ekonomimize 50 milyonluk ek girdi sağlayacaktır. Ayrıca 7500 kişiye zirai istihdam imkânı verecektir. Sulama projesinin başlayıp, bu günkü seviyesine gelmesini çok önemsiyorum.

MY- Sulama projesi ne seviyeye geldi?

RÇ- 2020 yılında tamamının bitmesi hedefleniyor. Ben Çorum- İskilip ve İskilip- Çankırı yolu çalışmaları ile Tımarlı projesini yakından takip ediyorum. Bu projeler 2018 yılı için belirlenen hedeflerinin üzerine çıkmıştır.

Göreve geldiğimde, ilçemizin doğru dürüş yolu yoktu. Ben Ulaştırma Bakanlığımızın başarılı çalışmalarından gurur duyuyorum. İskilip bu çalışmalardan nasibini alamamıştı. Kastamonu, Samsun karayolları bölge müdürlüklerine müracaat ederek, bu yollarımızın yapılmasını talep ettik. Bilhassa Çankırı yolunun yapılması, İskilip, Bayat, Uğurludağ için çok önemli idi. Çankırı yolu yapımı hızla devam ediyor. Çorum yolunda, haremi yolu ihale edilmişti. İşi alan müteahhit, işi bitiremedi. İkinci keresinde Çorum yolunun tamamı ihale edildi. 2018 yılı sonuna kadar haremi yolunun tamamlanarak, asfaltlanacağını umut ediyorum. 

Diğer büyük projemiz, Tosya yoludur. Halen Tosya yolunun tatbikat projesi yapılmış, hazır beklemektedir. Bu projede 7 adet tünel bulunmaktadır. Yaklaşık maliyeti 600 milyon liradır. Ulaştırma Bakan yardımcımız bu konu için İskilip’e gelmiş, Tosya- İskilip sınırına kadar giderek mevcut yolu yerinde görmüştür. Tosya yolunun ’da ihale edilerek, yapımına başlanılması için bütün gücümüzle çalışıyoruz.

Diğer bir yatırımımız, Dere Kargın sulama göletlidir. 07.09.2015 Tarihinde inşaatına başlanarak, bitirilmiştir. Gölet su kanaletleri yapıldığında, 368 hektar alanı sulayabilecektir. Ayrıca İskilip’in ihtiyacı olan içme suyu, bu göletten karşılanacaktır.  Gölet’in şu anda su tutma kapasitesinin %50 miktarı su tutmuş olup, 2018- 2019 da tüm kapasitesinin su tutacağını sanıyorum. Ülkemizde kuraklık emarelerinin görüldüğü, yeraltı suyunun 8 metrenin altına indiği günümüzde, bu gölet yerinde bir yatırım olmuştur. Bununla bağımız, bahçemiz suya kavuşacaktır.

Terminal binamızda düzenleme yapılarak, öğrenime açılan Gazi Üniversitesine bağlı Yüksek Okulumuzun 128 öğrencisi vardı. Daha sonra Çorum Hitit Üniversitesine bağlanan okulumuza, buğday pazarının yanındaki bina tahsis edilerek, 4 bölümde gece bölümü ile birlikte 480 öğrenci kapasitesine ulaşmış bulunuyoruz. Üniversite Rektörümüzden, yeni bina yapılmasını talep ettiğimizde bize-“Belediye olarak siz binanın karkasını yapın, geri kalanını biz tamamlayalım.” Demişlerdi. Bizde Üniversiteye 2650 m2 alanlı yer tahsis ederek, İskilip ve İskilip dışında bulunan hemşerilerimizden yardım toplayıp, zeminde 1550 m2 alan üzerine oturan, 4 katlı 6100 m2 kullanım alanlı Yüksek Okul binasının karkasını tamamlayıp, Hitit Üniversitesine teslim ettik. Binanın tamamlanması için 2018 yılı yatırım programına ödenek konulmuşsa da, Üniversite işin ihalesini yaparak inşaata başlanılmadı.

Bu yıl içinde okula 5 ayrı bölümün daha açılması için karar alındı. Yer ve hoca bulunamadığından, bu bölümler açılamadı. Bina bittiğinde okulumuzda 1500 yakın öğrenci bulunacaktır. Binanın 2020 yılına kadar bitirileceğini umut ediyorum.

MY- Yüksek okul öğrencilerinin ihtiyacı olan, yurt temin edildi mi? Benim duyumuma göre ilçemizde, talebelere kiralık ev verilmiyormuş.

RÇ- Okulumuz ilk açıldığında, öğrenci sayımız 128 idi. Kredi yurtlar kurumu, yurt yapılması için bu sayının 200 kişi olmasını şart koşuyordu. Şu anda 500 öğrenci ile bu sayıyı aştık. Halen 100 öğrenci kapasiteli kız öğrenci yurdumuz var. Erkek öğrenciler için yurt yok. Bunun için kredi yurtlara, 300 yataklı yurt yapılması için başvuru yaptık. Bu konuyu ’da takip ediyoruz. Yüksek okul için yeni yaptığımız binanın yakınında bulunan buğday pazarını, otobüs terminali, hatta itfaiyeyi buradan başka yere taşıyarak, bu alanın tamamının üniversite kampüsü olmasını planlıyoruz.  O zaman bu alan içinde, yurt binası yeri tahsisini yapmış olacağız.

Ayrıca Kredi Yurtlar, özel sektörle de bu konuda iş birliği yapmak istiyor. Özel yatırımcıların yapacağı binaları uzun süreliğine kiralayarak, yurt olarak kullanmak istiyor. Bu konuya böyle çözüm bulmakta mümkün.

MY- YİBO yurdu vardı. Orası kullanılıyor mu?

RÇ- Kanayan bir yaramıza parmak bastınız. Çorum’da birçok ilçe de Fen Lisesi vardı. İskilip’te yoktu. Epeyce uğraştan sonra, İskilip’te Fen Lisesini açarak, kapanan YİBO okulunu ve yurdunu Fen Lisesine tahsis ettik. Şu anda 240 talebemiz var. Dördüncü yılda okulumuzda, 300 tane öğrencimiz olacak.

İlçemizin en önemli sorunu göç sorunudur. Bu sorunu, bütün Türkiye yaşıyor. Göç sorununu, belediyelerin tek başına yenebilmesi mümkün değildir. Ancak merkezi hükümetin, bu konuya el atması ile göç sorununun yenilmesi mümkün olabilir. Şu anda 250 kişi her iş günü, ilçemizden Çorum’a gidip gelmekte, parayı burada kazanıp Çorum’da harcamaktadır. Öğretmen, akşam Çorum’a kalkan servise yetişebilmek için okulunu ve öğrencilerini bırakıp, servise koşarcasına gitmektedir. Buda okul ’da iş yerinde verimin azalmasına neden olmaktadır.

Ankara’ya iki saat mesafede olan ilçemize, savunma sanayine ait üretim tesisi açılabilse, yüzlerce kişi buradan ekmek yese, göç hadisesini bir nebzede olsa engellemiş oluruz. Hatta İskilip’e tersine göç bile başlayabilir.

MY- Göç konusu aynı zamanda, sosyolojik bir konu. İsmail Beşikçi ile yaptığım röportajda kendisine-”  İskilip’ten göçü nasıl engelleyebiliriz” diye sormuştum. Onun cevabı “çocuklarımıza iyi bir eğitim verip, iyi yetiştirmemizle göç sorununa çözüm buluruz” diye olmuştu.

MY- Recep Bey benim dile getirdiğim, İskilip’te akil insanlarla zaman zaman toplantı yapıp (eski Belediye başkanları, başkan adayları, fikir üreten insanlarımız, bürokratik tecrübesi olan insanlarımız) bunların görüş ve tekliflerini almayı düşündünüz mü?

RÇ- Parti olarak, Karadeniz Belediyeleri Bölge Toplantısı’nda bize Belediye Hizmetleri adı altında dağıttıkları bir kitapçık var. Orada da akil insanlarla bir araya gelip, görüşlerine başvurmamız önerisi var. Bu sene Ramazan’da her kesimden 200 kişilik guruplarla bir araya gelip, belediye hizmetlerimiz hakkında görüş ve önerilerine başvurdum. Sonra da aldığım cevapları bir araya getirerek, görüş ve önerilerin sayılarını belirleyerek kitaplaştırdım. Bu tekliflerden ’de yararlanmaya çalıştım.

İskilip’in alt yapı konusunu 33 ayda bitirerek, İller bankasının yatırım kitapçığında belirtildiği gibi bu konuda rekor kırdık. İller Bankası verilerine göre, 30 litre/ sn debi suyunun İskilip’e yetmesi gerekirken, 100 litre su şebekedeki kaçaklar nedeni ile yetmiyordu. 33 Ayda 85 km polietilen boru ile içme suyu şebekesi yenilemesini,500- 800- 2000 tonluk anti bakteriyel üç adet su deposunu, 14 mahallemizde yağmur suyu, kanalizasyon şebekesini ayırarak, inşaatını tamamladık. Şu anda yağmur suyu derelerimize, kanalizasyon şebekemiz ise Kazanlı’da bulunan arıtma tesislerine ulaşarak arıtılıp, tarımda kullanılmak üzere derelere verilmektedir. Kanallar kazılıp alt yapı faaliyet devam ederken, İskilip’imizin elektrik şebekesi ana yollarda yer altına alındı. Türk telefon yeni kurulan 30 adet kutu ile fiber optik kablo ile internet ağına bağlandı.

2014 Yılında başlanan doğalgaz projesi ile doğalgaz şebekemiz tamamlanarak, kaliteli ve temiz ısınmayı temin için, evlerimize doğalgazı ulaştırdık.

65 caddesi bulunan İskilip’in 55 caddesini sıcak asfalta kavuşturduk.  Bunların dışında kalan sokaklarımıza 160 bin m2 kilit parke taşı döşedik. Böylece alt yapımızı tamamladık.

Yeni dönem ’de bana görev verilirse, turizm amaçlı faaliyetlerim devam edecek. Kalede üç ayrı hedef ortaya koyduk. Kale surlarının, yenilenerek ışıklandırılması. Kale içinde bulunan 8 adet evin ve yollarının restore edilerek turizme kazandırılması. Semerciler çarşısında bulunan 20 adet dükkânın restore edilerek, İskilip sanat ve el emeğinin yaşatılmasını, turizme kazandırılmasına çalışacağız.

MY- Recep Bey, yaptığımız röportajla bana İskilip hakkında, çok önemli bilgiler aktardınız. Sizden son olarak ricam, İskilip Dolması ve baklavasının özelliklerini koruyarak devamını sağlamanızdır. Daha önce ifade ettiğiniz gibi, İskilip Dolmasının sertifikasını aldığınıza göre, bunun denetimini yapmanız mümkün. Dolmanın soğanın simsiyah yakılarak, uygun olmayan et ve yağın kullanılarak, kaliteli dolmanın yapılması mümkün değil. Her şeyden önce önüne önlük bağlayan, dolmacı olmamalı. Sertifika gereği belediyemiz ve oluşturulacak meslek kuruluşunca, bu işi yapanlar kursa tabi tutularak kaliteli dolma yapmak öğretilmeli ve sertifikası olanlar dolmacı olmalılar. Belediye olarak bu konunun koordinatörlüğünü yaparsanız; İskilipliler olarak memnun oluruz.

Size başarılar diliyorum.

MUSTAFA YOLCU

İSKİLİP